Çocukta Özgüven Geliştirmenin Yolları

ÖZGÜVEN NEDİR?
Özgüven kişinin psikolojik bağışıklık sisteminin en temel taşıdır. Yaş ve gelişim seviseyesine uygun ölçütlerde kazanılması kişinin sosyal ve bilişsel yaşantı ve performansını önemli ölçüde etkilemektedir.

Özgüven bireyin kendine olan güvenme duygusudur. Yapamamak ya da hata yapmak kaygısından çok ‘yapabilme’ ümidi taşıma durumudur.
Çocuk için anne ve babasının ona olan ilgi ve sevgisinin dokunsal, görsel ve işitsel olarak yansıtılması her alanda sağlıklı gelişim gösterebilmesi adına en önemli noktadır. Doğum itibari ile ilk yılları kapsayan bu dönemin sorunsuz atlatılması çocukta özgüven duygusunun sağlam temeller üzerine kurulması anlamına gelir. Çocuğu önemseyen, ona değer veren ilişki şekli
çocuğun özgüvenini arttırır.
Çocuğa bir şeyleri hazır vermek, yaş seviyesi dolayısıla yapabilme kapasitesine sahip iken ihtiyaçlarını kendisi yerine sizin karşılamanız özgüven gelişimini olumsuz olarak etkilemektedir. Onun kendi gelişimi için onu sorularla yönlendirmek, küçük yardımlarda bulunmak en sağlıklı yoldur. Üstün Dökmen’in tabiriyle ‘ çocuklar için gol atmak yerine, onlara pas verip golü onların atmalarını sağlamak’ özgüven adına kilit bir noktadır. Kendi performansını orataya koyan çocuk elbette kendine güven noktasında önemli bir adım atmış olur. Çocuğa deneme hakkı vermeyen yetişkinler, onu bağımlı hale getirmeyi başarmış ve çocuğun kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenme hakkını elinden almış olurlar.
Çocuğunuzun gelişim döneminde özgüveninin artmasına yardımcı olarak, ileriki dönemlerde mutlu ve başarılı olmasını sağlayabilirsiniz.

ÖZGÜVEN NASIL DESTEKLENİR?

Çocuğun kendini değerli görebilmesi için öncelikle kendisini iyi hissetmesi ve mutlu olması gereklidir. Bu durumda anne ve babaların önemi büyüktür. Çocuğunuza gelişimi ile ilgili değer ve destek vererek kendisi ile barışık olabilmesini kolaylaştırabilirsiniz.

Beklentilerinizin çocuğunzun yaş ve seviyesine uygun olması da özgüven gelişimi adına dikkat edilmesi gereken bir ayrıntıdır. Çocuktan talep edilenlerin, hatalar içerse bile yapabilme yetisine sahip olduğu alanlar dahilinde seçilmiş olması ve asıl olarak siz anne ve babaların bu bakış açısı doğrultusunda düşünüyor olmanız önemlidir.

Sürekli eleştiri alan çocuklarda ‘Nasıl olsa beğenilmiyor yaptıklarım’ algısının oluşmakta olduğu ve hem bilişsel hem de sosyal olarak tamamen iç dünyalarına kapanabildikleri unutulmamalıdır.

Çocuğunuzun yaşam alanının sevgi ve huzur dolu olması, koşulsuz kabul edildiğinin hissettiriliyor olması da bir diğer önemli noktadır.
Anne baba olarak çocuğunuza örnek teşkil etmeniz büyük önem taşır.. Özgüveni tam bir anne baba, bunu çocuğa yansıtır. Bu, özgüveni daha az olan anne babanın çocuğuna yardımcı olamayacağı anlamına gelmez, ancak böyle anne babaların özgüvenlerini yansıtmaları için hangi konularda kendilerinden eminlerse o konuları öne çıkarmaları gerekir. Anne babaların hataları olsa bile bunu çocuğa itiraf etmekten çekinmemeleri gerekir. Özgüven, aynı zamanda eksik yönleriyle baş edebilme ve bir şeyleri yapamayacağını söyleyebilme cesaretinin olması anlamına da gelir.

Çocuğa pozitif yaklaşmak özgüveni için çok önemlidir. Eğer anne babalar çocuklarına güvenirlerse çocuk da kendine güvenir ve öğrenmeye daha cesaretli olur. Başka çocuklarla çocuğunuzu kıyaslamayın. Her çocuğu kendi çerçevesinde ve kendi imkanları dahilinde değerlendirmek gerekmektedir. Çocuğun kendini bir birey olarak görmesi için ona imkan verilmeniz onun özgüven kazanmasında çok önemlidir.

Çocuğun aile yaşantısı içerisinde önceden belirlenmiş koşullar/olasılıklar arasından seçim hakkına sahip olması da kendisini birey olarak hissetmesine ve bunun sonucu olarak da özgüvenini kazanmasına yol açacak bir başka tutum tarzıdır. Seçimlerinin, aldıkları/üstlendikleri görevlerin sorumluluğu da onlara verilmelidir. Yanlış yapsalar dahi bunu farketmeleri özgüven gelişimi adına önemlidir.

Tüm gelişimsel süreçlerde olduğu gibi ‘özgüven’ alanında da anne ve babanın etkisi büyüktür. Fakat unutulmamalıdır ki anne baba tutumları haricinde çocukların kendi doğaları, yeterlilikleri, yaşamları içerisinde diğer kimselerden aldıkları geribildirimler de bir o kadar etkin faktörlerdir. Yani anne ve babalar çocuklarının özgüven gelişimleri konusunda etkili fakat belirleyici değillerdir.